Cách chuyển màu sang đen trắng cho đúng

Ảnh đen trắng ngày xưa chụp bằng film và rửa bằng giấy ảnh đen trắng đã từng có một vị trí bá chủ và được nhiều người chơi ảnh yêu thích, vì tính cô đọng, đơn giản nhưng mang tính nghệ thuật cao.
Ngày nay, vì sự tiện lợi của ảnh kỹ thuật số, đã làm thất vọng biết bao nhiêu người hâm mộ “Tmax” film và “Bromide Fine Art” paper, vì hầu hết những Lab ngày nay từ chối tráng film và in ảnh trên giấy đen trắng.
Nhưng nếu bạn vẫn muốn chơi hình đen trắng thì sao ? đơn giản là “Pro Lab” sẽ chuyển cái hình màu của bạn thành “grey scale” và in với giấy ảnh màu, và kết quả là một sự thất vọng, thậm chí còn ghét những ai phát minh ra Digital để cho kỹ thuật Film đang hấp hối.
Nhưng mai mắn là bạn không mất hết, kỹ thuật Injet ngày nay tiến bộ nhiều lắm, chỉ cần bạn học được cách chuyển màu sang đen trắng cho đúng, thì bạn có thể tự in, hay mang đến Lab uy tín để in, hay ít nhất là bạn có một “JPG” đen trắng đẹp xem với màn hình hay projector.
Tài liệu nầy sưu tập nhiều phuơng pháp của nhiều bậc thầy trên thế giới, nhưng tất cả đều giống nhau, không biết ai là người thật sự phát minh ra những phương pháp nầy. Tôi chỉ là người góp nhặt những phuơng pháp đó, phối hợp vói nhau để có phương cách dể làm và hiệu quả cao nhất, mong giúp ích cho người chơi ảnh kỹ thuật số ngày nay.
Thông thường khi chuyển ảnh màu qua đen trắng, chỉ cần Click : Image - Mode - Greyscale, hay là Image -Adjustments – Desaturate, là bạn sẽ có tấm hình, giống như là đen trắng, nhưng không thực sự đẹp như đen trắng mong muốn.

Bạn lướt con trỏ qua tấm hình bên phải, sẽ thấy hình màu, và hình grayscale, có gì sai không ? có thể bạn nhận thấy phần trắng không được trắng, trên tóc thì đen quá, màu xám trên mặt thì xỉn xỉn phải không ?
Nếu như tấm ảnh nầy được chụp bằng film, và in bằng giấy đen trắng đúng kỹ thuật, thì bạn sẽ nhận được một tấm ảnh đen trắng đúng nghĩa của nó, với màu trắng phải là “pure white” trong trẻo với chi tiết thật nhiều, không nhiễm một màu sắc nào, kể cả màu xám, kế đó là trong phần đen, bạn cũng sẽ có một màu đen tuyền, nhưng trong đó chi tiết cũng thật nhiều, chứ không phải là một mảng đen như mực, và cuối cùng là phần hết sức quan trọng, màu xám, hay còn gọi là “middle tone” phải có một thang bậc trải dài từ xám nhẹ cho đến đậm, tùy theo loại hình tương phản cao hay thấp, loại giấy ảnh mà bạn sẽ có màu xám “warm tone” hay “cold tone”

Trở lại với ảnh kỹ thuật số, bạn sẽ hỏi là liệu mình sẽ làm được một tấm ảnh đen trắng đẹp giống như, và thay thế tấm ảnh đen trắng theo kỹ thuật xưa ? Dựa trên kinh nghiệm xử lý film ảnh đen trắng và kỹ thuật Injet hay Laser printing hiện nay, thì chưa có thể thay thế được. Nhưng nếu bạn hỏi có thể làm ảnh đen trắng nghệ thuật, với chất luợng cao từ ảnh kỹ thuật số được không ? thì câu trả lơì 100% là được.
Hảy click vô đây để download hình Bạch Tuyết, thực tập vài phương pháp, bạn sẽ chọn cho mình một cách riêng, tùy theo loại hình, và đạt được kết quả như ý mình muốn.
Khi download xong, bạn save một bản gốc, sau đó có thể tắt, hay delete tất cả layers, và bắt đầu thực tập, nếu cần thiết thì mở bản gốc để xem lại.
Để làm một tấm ảnh đen trắng đẹp, cần phải có một ảnh kỹ thuật số màu, đúng ánh sáng, phần sáng nhất phải có chi tiết, phần tối nhất cũng phải có chi tiết, màu sắc và “saturation” không cần chính xác. Sử dụng phần mềm photoshop.
Phương pháp: Bạn phải thực hiện năm bước sau đây:
1/ Chuyển từ màu sang đen trắng. (desaturation)
2/ Điều chỉnh độ xám. (greytone)
3/ Điều chỉnh tương phản. (contrast)
4/ Điều chỉnh độ đậm (overall density)
5/ Điều chỉnh độ đậm khu vực (locally density)

1/ Chuyển từ màu sang đen trắng. (desaturation)

Mở tấm hình bạn download, và chọn Create New Fill or Adjustment trong phần Layers và chọnHue/Saturation… Giảm Saturation về -100, Tấm ảnh màu của bạn sẽ trở thành “greyscale”. 

2/ Điều chỉnh độ xám (greytone)

Click và kéo icon “Hue/Saturation” về Create a new layer để copy thêm một layer nửa.Click để chọn layer bên dưới, chuyển blend mode từNormal sang Color

Double click lên icon lần nửa để mở phần điều chỉnh của Hue/Saturation,Hue và Saturation có cùng một công hiệu, nhưng Hue dùng để chỉnh hiệu quả thật mạnh và Saturation dùng để chỉnh hiệu quả nhẹ, không nên điều chỉnh vượt quá trừ hay cộng 30, nếu không thì bạn sẽ bị “posterization” những mãng xám có vẻ như bị lem luốt.

Master channel dùng để chỉnh độ xám rộng, nếu cần thiết thì click cái hình tam giác để chọn những channel khác để chỉnh thêm nửa.Chọn Master - Hue +30 Saturation +30Click hình tam giác nhỏ để chọnBlues channel Hue -30 Saturation +30 Magentas channel Saturation +30Bạn phải thực tập rất nhiều, càng nhiều càng tốt với những channel, Hue, Saturation, làm mọi cách để chi tiết trên mặt đến mức tối đa.

Bạn phải “re-set” color foreground color bằng cách click vô hình vuông và mũi tên hai đầu, để chọn màu đen là foreground, và chọn brush tơol, size vào khoảng 300 để “sơn" lên tóc và vai, những khu vực bạn thấy chi tiết không quan trọng, nhưng quá tối

3/ Điều chỉnh tương phản. (contrast)

Bạn hảy lướt mouse lên hình bên phải xem lại trước và sau khi điều chỉnh độ xám, chi tiết trên mặt, như là da, bóng đổ của mắt, mũi nổi rõ hơn, nhưng toàn bộ tấm ảnh đều đậm xuống, nhất là phần tóc, bạn phải làm nó sáng trở lại bằng cách là dùng màu đen để “sơn” lên cái mask màu trắng như hướng dẫn bên trái

4/ Điều chỉnh độ đậm (overall density)
Cái khó nhất trong ảnh đen trắng là quyết định trắng cỡ nào gọi là trắng, đen như thế nào ? ngày xưa thì khó, bây giờ thì dễ hơn nhiều, bạn sẽ dùng cái “eyedrop” và click vô “info” palette, để đo trị số của trắng và đen vào bước cuối,
Hãy kiên trì thực tập bước nầy, khó, nhưng bạn sẽ làm được, nếu bạn làm được bước nầy, không những bạn thành công với ảnh đen trắng, mà với ảnh màu, bạn cũng chọn cho mình một bức ảnh “”đúng sắc độ”

Bước kế tiếp là bạn phải tăng độ tương phản cho toàn bộ tấm hình, tuy là hình có nhiều chi tiết, nhưng tương phản quá yếu.Click Create New Fill or Adjustment – Curves… OK, chuyển Blend mode từ Normal sang Soft Light, bạn sẽ thấy tấm ảnh tăng tương phản rõ rệt, và những khu vực tối sẽ tối hơn, bạn phải lập lại bước trên để trả lại những phần đó sáng trở lại như ban đầu. Bạn cần một bước cực kỳ quan trọng nửa là độ đậm (density) của tấm ảnh.
Double click lên icon “curves 1” để chỉnh thêm tương phản.
1/ Tìm Black point: click New Fill or Adjustment –Threshold… - kéo cái nút về bên trái cho đến lúc hoàn toàn trắng, sau đó kéo trở về bên phải, khi nào thấy một nhóm đen xuất hiện, bao nhiêu thì bạn phải thử nhiều lần, điểm dừng nầy người ta gọi là “meaningful black” trong trường hợp nầy tôi chọn Threshold level : 20. Click OK, bạn thấy cái hình trắng và có những điểm đen như hình mẫu bên dưới.

Click Create New Fill or Adjustment – Level… OK,Zoom hình lên 1000% chọn một khu vục có phần đen như hình mẫu phía dưới bên trái.
Double click cái level icon, bạn sẽ thấy có 3 cái “eyedrop” click cái bên trái chọn “set black point” sau đó dùng cái “eyedrop” click lên phần đen trên tấm ảnh, click OK.

Xong, bạn đã chọn cho tấm ảnh có RGB là zero, hay black ở những phần đen bạn đang thấy, bảo đảm 100% là black! Và chiếm khoảng 7% diện tích tấm ảnh theo uớc lượng của tôi. (bạn phải click lên con mắt của Threshold để off và on layer nầy)

2/ Tìm White Point: Bạn có thể lập lại bưóc 1 để tìm White Point bằng cách là kéo cái nút Threshold về bên phải cho tới khi hoàn toàn trắng, nhưng trong trường hợp nầy thì không cần thiết, bạn chỉ cần double click lên level icon và click cái “eyedrop” bên phải để chọn “set white point” và click nó lên trên cái cổ aó màu trắng

Nếu như bạn dự định sẽ in tấm ảnh nầy vơí máy Injet, thì bạn nên double click Level, và chỉnh Output levels từ 0-255, trở thành 5-245.Hầu hết các máy in Injet, nếu 255 có nghĩa là "washout" và nơi đó sẽ không được phun mực, 0 có nghĩa là phun mực 100%
Bởi vì bạn muốn phần đen sau khi in sẽ không bị quá đen, và phần trắng sẽ trắng toát, không có một chút mực nào trên đó, tấm ảnh sẽ bị lồi lõm nếu bạn nhìn nghiêng.
Nếu bạn làm hình cho Web, hay in bằng Laser với giấy hình truyền thống, bạn không cần làm bước nầy.

Bạn có thề kiểm tra lại bằng cách click “Info” (kế bên Histogram) và chọn Eyedropper Tool, move cái tool nầy luớt qua cổ aó, info sẽ là R:245 G:245 B:245, khi luớt qua khu vực sáng trên gò má là R: 190 G: 190 B: 190

5/ Điều chỉnh độ đậm khu vực (locally density)

Và bước cuối cùng để hoàn tất công đoạn là bạn sẽ tăng thêm sáng cho những khu vực tối, mà sau khi điều chỉnh độ tương phản, đã làm tối đen hơn.Click Create New Fill or Adjustment – Curves… OK, chuyễn Blend mode từ Normalsang Screen, double click lên curve để mở ra và chỉnh curve, tăng tương phản cho vùng tóc, click OK,
Giảm Opacity về 50%, sau đó dùng black brush để sơn lên những phần nào bạn không muốn làm sáng, và để lại phần tóc sáng và tương phản hơn.

Toning với Photoshop:
Nếu bạn muốn “monochrome” thay vì B&W, thì thêm một bước nữa, sẽ dẫn bạn đến mong muốn:

Chọn Color palette, Trong phần RGB slider :R 144 G:106: B:83.Đây là khởi đầu cho tone sepia, nhưng bạn cũng có thể chọn tone sáng hay nâu đậm hơn.

 Highlight cái top layer, click Create New Fill or Adjustment –Gradient Map…

Click lên Gradient bar để chỉnh màu

 Trong phần Gradient bên phải, click vào cái color stop bên trái bên dưới color bar thì tự động nó sẽ chuyển sang màu nâu bạn đã chọnClick và hold ALT key, cùng lúc kéo cái “color stop” về đến 40%

bạn có thể chọn bất cứ màu gì bạn thích, nhưng nên chọn 1 màu trung gian, và hai màu chính là trắng và đen

Click cái “color stop” lần nữa, và click lên cái “color fìeld” để mở color picker, sau đó dùng mouse để kéo picker về phần đen nhất dưới góc tay trái, bạn sẽ thấy RGB sẽ là zero như hình mẫu, click OK, và OK, bạn sẽ có tấm hình sepia như bên phải.

Hãy xem lại thành quả của bạn, before and after, lướt mouse lên hình để thấy sự khác biệt, của “greyscale” và “Black and White”Click và hold down mouse để xem "monochrome"
Tất cả những đóng góp ý kiến, xin vui lòng Email trực tiếp về
quitanle@yahoo.com
Chúc bạn thật vui và thành công.

Lê Tấn Quí
03/06/2007